Nam Đế Vạn Xuân

Chương 2. Dòng suy tưởng

Vị tiểu tăng được sự cho phép của thầy bấy giờ mới lặng lẽ đi tìm chiếc chung gỗ lớn rót ra uống liền hai chung, đoạn mau chóng đi thu dọn căn buồng nhỏ phía bên trái ngôi cổ tự. Đã gần một năm, căn buồng nhỏ hôm nào tiểu tăng cũng quét dọn ngăn nắp dẫu biết sư thầy vẫn chưa về. Cái đức chăm chỉ của tiểu tăng khiến dân chúng hương Cổ Pháp thường đem ra răn dạy con em hàng ngày. Thắp xong ngọn đèn treo sát vách tường, vị tiểu tăng rút về căn phòng nhỏ bên phải ngôi cổ tự. Biết tính sư thầy rất kiệm lời, chỉ luôn theo lối tâm truyền. Thầy muốn nói gì thường chỉ qua hành động, đôi khi nói bằng mắt, bằng vẻ mặt đã kíp truyền đạt mọi việc, còn hiểu thấu tâm can người khác. Sống với thầy tròn mười năm, tiểu tăng đã học được kiến thức và khí độ của thầy đến sáu bảy phần. Gần một năm giao ngôi cổ tự một mình tiểu tăng coi sóc tuần tiết ma chay giỗ chạp cho dân chúng trong hương Cổ Pháp cũng là ẩn ý của sư thầy muốn rèn luyện đức tính độc lập cho tiểu tăng. Hiểu được cao ý của thầy, không chỉ gần một năm nay, mà từ trước đó, tiểu tăng luôn ngày đêm miệt mài tu tập, đặc biệt là luôn lấy gương thầy để tự rèn mình. Khi vắng sư thầy, tiểu tăng Tinh Thiều việc lớn việc nhỏ trong hương Cổ Pháp đều thực hiện hết sức nghiêm cẩn, nhất là lễ nghi trong các đám tang đều không quản thời tiết mưa nắng gió bão, đêm ngày lập đàn cầu kinh niệm Phật giải thoát cho người đã khuất, làm an lòng người còn sống nên rất được lòng dân chúng trong hương.

Ngồi trên chiếc ghế gỗ đơn sơ nhấp trà, vị trụ trì nhìn lướt một vòng quanh ngôi chùa gỗ. Trong màn đêm tịch mịch, vẫn những vật dụng quen thuộc, hai hàng cau chạy tít thẳng ra cổng chính phía Đông Nam lặng lẽ vẽ lên nền trời đêm những nét gầy guộc, đơn sơ. Không cần nhìn xuống phía dưới, vị trụ trì cũng thấy thoang thoảng hương ngâu mùa cuối đông lặng lẽ len lỏi trong làn gió bấc. Loài hoa ngâu đến lạ, càng rét mướt, càng lặng lẽ tỏa hương thơm. Loài cây cho hoa sang tận cuối xuân mới bung hết sức. Chỉ những cây ngâu ngót trăm năm tuổi mới có hoa lúc đông lạnh. Mới hay tạo hóa không chỉ biết khắc nghiệt thử thách lòng dạ con người mà còn luôn ban tặng những món quà đầy thâm ý như nhắc nhở chúng sinh phải biết cần kiệm liêm trung, phải biết lấy đạo tu thân tích đức làm đầu mới tự vượt được mình, chứ chỉ cầu xin thánh thần trời Phật sẽ không bao giờ thành chính quả. Như dòng họ Lý ở đây, nối đời làm hương trưởng, luôn biết lấy đức làm đầu, tự mình làm việc khó trước, nhường nhịn sẻ chia cho dân chúng hương ấp Cổ Pháp mới được yên bình đến hôm nay. Ngay như ngôi chùa gỗ này cũng do họ Lý hưng công xây dựng từ hơn hai trăm năm trước. Đã biết kính Phật yêu dân tất phải là người thấu hiểu đạo lý ở đời.

Ba năm trước, khi còn tại thế, hương trưởng Lý Cạnh là người khiến ta không chỉ tâm phục khẩu phục mà còn giúp ta rất nhiều chỗ chưa thông trong đạo được thông suốt. Chỉ riêng chuyện Lý gia nối đời chuyên tâm thờ Phật, thời điểm bước ngoặt nào cũng không quản đường xa dặm thẳm đi tìm bậc chân tu đạo hạnh tới trụ trì cổ tự nơi đây. Với đức độ của Lý gia, thực có thể cắt cử một người trong tôn tộc tới trụ trì cũng là nhất cử lưỡng tiện. Song họ Lý chưa bao giờ làm điều đó. Chính đó là một sự cân bằng, là đạo ở trong đạo vậy. Lấy người họ mình tới đảm đương vị trí trụ trì ngôi cổ tự do chính họ Lý hưng công xây dựng, dẫu công tâm đến mấy cũng không tránh khỏi điều tiếng xì xào trong dân chúng. Lý gia làm vậy là cao minh lắm. Là đã biết đặt chữ không cao hơn chữ có, chữ tâm cao hơn chữ tài, chữ đức ở ngôi chính tâm mà bền gốc rễ lắm thay. Ngay như cuộc ta về đây trụ trì cũng là lời dặn của sư phụ cách đây đã tròn ba mươi năm. Khi ấy, Lý gia đã xin phép với sư phụ muốn thỉnh một cao tăng ở tận thành Gia Ninh về trụ trì để giáo hóa phật tử nơi đây còn muốn hưng công xây lại ngôi tự khang trang bề thế hơn. Khi biết ý dựng lại chùa của vị sư tăng sắp tới, sư phụ đã đàm đạo nửa ngày trời với hương trưởng họ Lý khi ấy là Lý Hoa. Chẳng biết sư phụ và Lý Hoa đã nói những gì với nhau. Chỉ biết rằng, sau cuộc đàm đạo ấy, Lý gia tuyệt nhiên không bao giờ nhắc đến việc dựng lại cổ tự nữa, càng không bao giờ tìm đón vị cao tăng ở Gia Ninh về mà nhất nhất theo lời sư phụ cho tìm ta khi ấy đang cùng sư huynh vừa tu tập vừa gây dựng ngôi chùa nhỏ mãi tận hương Màn Trò vùng Chu Diên. Không quản đường rừng đường sông, hùm beo rắn độc, hương trưởng Lý Hoa đã cho người vượt sông băng ngàn tìm ta về kịp lúc sư phụ lâm chung. Dẫu sư phụ không nói một lời thì Lý gia đã đồng lòng mời ta ở lại trụ trì ngôi cổ tự.

Khi hương trưởng Lý Hoa theo về tiên tổ đã cầm tay con trai là Lý Cạnh dặn bảo tuyệt đối phải theo nguyên tắc tổ tông, sau này việc truyền sư trụ trì không được tự ý quyết định, càng không được lấy người họ Lý đưa vào. Lý Cạnh là người nhân đức nhưng yểu mệnh. Ta đã dốc hết tài y thuật cũng chỉ giữ được cho Lý hương chủ qua được tuổi bốn mươi. Lý Cạnh về với tổ tông, theo gia phong họ Lý, nếu người mất khi con trai dưới mười ba tuổi sẽ truyền tôn vị hương trưởng cho người em kế cận. Khi mất, ba con của Lý Cạnh là Lý Thiện, Lý Bí và Lý Hùng đều chưa đầy mười tuổi. Việc người em Lý Cạnh là Lý Khang giữ chức hương trưởng hương Cổ Pháp cũng là theo tộc truyền của Lý gia. Nay luôn mấy hôm, Lý hương trưởng cho tìm ta gấp hẳn có việc quan trọng gì chăng?

Vừa miên man ngẫm ngợi, đến tận khuya, vị trụ trì mới lặng lẽ trở về căn buồng gỗ nhỏ sẽ sàng đặt mình xuống.